Wiele osób uważa, że największe zamki to te z bajek Disneya. Rzeczywistość przewyższa fantazję – prawdziwe fortece zajmują obszary większe niż całe miasta, a niektóre z nich wciąż pełnią funkcje reprezentacyjne. Rozmiary historycznych zamków często szokują nawet doświadczonych podróżników.
Zamek w Pradze – rekord Księgi Guinessa
Zamek Praski zajmuje 70 tysięcy metrów kwadratowych, co czyni go oficjalnie największym kompleksem zamkowym na świecie według Księgi Rekordów Guinessa. To nie pojedynczy budynek, lecz zespół pałaców, kościołów, ogrodów i fortyfikacji rozciągający się na wzgórzu nad Wełtawą.
Kompleks powstał w IX wieku i przez stulecia rozrastał się w każdym kierunku. Dzisiaj mieści siedzibę prezydenta Czech, katedrę św. Wita, Stary Pałac Królewski oraz dziesiątki mniejszych budowli. Spacer dookoła murów zajmuje ponad godzinę.
Zamek Praski jest większy od Watykanu – jego powierzchnia to 70 ha, podczas gdy państwo papieskie zajmuje 44 ha.
Malbork – największa ceglana forteca
Zamek w Malborku to największa budowla gotycka z cegły na świecie. Krzyżacy wznieśli go w XIII wieku jako główną siedzibę zakonu, a kompleks rozrósł się do rozmiarów 21 hektarów.
Forteca składa się z trzech części: Zamku Wysokiego, Średniego i Przedzamcza. Mury ciągną się na długości 2,5 kilometra, a cały kompleks zawiera ponad 450 pomieszczeń. W szczytowym okresie mieszkało tu około 3000 osób – rycerzy, duchownych, rzemieślników i służby.
Rozmiary imponują
Liczby mówią same za siebie:
- Powierzchnia całkowita: 21 hektarów
- Długość murów: 2,5 kilometra
- Liczba pomieszczeń: ponad 450
- Wysokość Wielkiej Wieży: 50 metrów
Do budowy użyto około 3,5 miliona cegieł, a prace trwały ponad 150 lat. Dziś Malbork to muzeum i obiekt UNESCO.
Zamek Windsor – największy mieszkalny zamek
Windsor to największy stale zamieszkany zamek na świecie. Kompleks zajmuje 52 tysiące metrów kwadratowych i od ponad 900 lat służy brytyjskiej rodzinie królewskiej.
Wilhelm Zdobywca założył tu pierwszą fortecę w 1070 roku. Przez wieki zamek przebudowywano i rozszerzano, dodając nowe skrzydła, wieże i ogrody. Dziś składa się z Górnego Dziedzińca z apartamentami królewskimi, Dolnego Dziedzińca z kaplicą św. Jerzego oraz Okrągłej Wieży z XII wieku.
Królowa Elżbieta II spędzała tu większość weekendów, a obecnie zamek pozostaje jedną z oficjalnych rezydencji króla Karola III. W kompleksie pracuje około 500 osób.
Versailles – pałac który zawstydził Europę
Wersal to nie zamek obronny, lecz pałac reprezentacyjny o powierzchni 67 tysięcy metrów kwadratowych. Ludwik XIV przekształcił skromny zamek myśliwski w najwspanialszy pałac Europy, który stał się wzorem dla władców całego kontynentu.
Główny budynek ma 700 pokoi, w tym słynną Galerię Lustrzaną długą na 73 metry. Ogrady rozciągają się na 800 hektarów i zawierają fontanny, kanały, bosquety oraz dwa mniejsze pałace – Wielki i Mały Trianon.
W czasach Ludwika XIV w Wersalu mieszkało około 10 tysięcy osób – od króla i jego rodziny po służbę i dworzanów.
Skala przedsięwzięcia
Budowa Wersalu pochłonęła bajońskie sumy. Prace trwały ponad 50 lat i kosztowały równowartość około 2 miliardów dolarów w dzisiejszych cenach. Zatrudniono 36 tysięcy robotników, a projekt koordynowało kilkunastu architektów.
Utrzymanie pałaca rujnowało skarb państwa – koszty stanowiły około 25% budżetu Francji. To jedna z przyczyn, które doprowadziły do rewolucji francuskiej.
Neuschwanstein – bajkowy gigant
Zamek Ludwika II Bawarskiego to jeden z najfotografowanych zamków świata, zbudowany w XIX wieku na skalistym szczycie w Alpach Bawarskich. Choć nie należy do największych pod względem powierzchni, jego rozmiary i położenie robią ogromne wrażenie.
Kompleks ma 65 pokoi, z których wykończono tylko 15 – Ludwik II zmarł przed ukończeniem budowy. Zamek wyposażono w najnowocześniejsze jak na tamte czasy rozwiązania: centralne ogrzewanie, bieżącą wodę na każdym piętrze i telefony.
Neuschwanstein zainspirował Walta Disneya do stworzenia zamku Śpiącej Królewny. Rocznie odwiedza go 1,4 miliona turystów, co czyni go jedną z najpopularniejszych atrakcji Niemiec.
Zamek Edynburski – forteca na wulkanie
Zamek w Edynburgu góruje nad stolicą Szkocji z wysokości 120 metrów, zbudowany na szczycie wygasłego wulkanu. To jedna z najstarszych ciągle używanych fortec w Europie – pierwsze umocnienia powstały tu w VII wieku.
Kompleks obejmuje dziesiątki budowli z różnych epok, od średniowiecznej kaplicy św. Małgorzaty po nowoczesne muzea wojskowe. W zamku przechowywane są regalia koronacyjne Szkocji oraz legendarny Kamień Przeznaczenia.
Każdego roku zamek odwiedza ponad 2 miliony turystów. Pozostaje aktywną bazą wojskową – stacjonuje tu pułk Royal Scots Dragoon Guards.
Dlaczego te zamki rosły do takich rozmiarów
Gigantyczne rozmiary historycznych zamków wynikały z praktycznych potrzeb. Fortece musiały pomieścić nie tylko rodzinę władcy, ale całe dwory liczące setki lub tysiące osób. Potrzebne były kwatery dla żołnierzy, stajnie, magazyny, warsztaty, kuchnie i kaplice.
Zamki pełniły też funkcje reprezentacyjne – ich wielkość miała imponować gościom i podkreślać potęgę władcy. Im większy kompleks, tym większy prestiż. To dlatego każdy znaczący monarcha starał się rozbudować swoją rezydencję.
Rozwój artylerii w XV-XVI wieku sprawił, że budowa wielkich zamków stała się nieopłacalna. Grube mury nie chroniły już przed armatami, a koszty budowy przewyższały korzyści obronne. Era gigantycznych fortec dobiegła końca, pozostawiając nam te niezwykłe zabytki.