Wiele osób uważa, że pliki 7z to jakiś egzotyczny format, z którym trzeba się męczyć. W rzeczywistości 7z to jeden z najbardziej efektywnych formatów kompresji – często osiąga lepsze wyniki niż popularne ZIP czy RAR. Problem w tym, że Windows domyślnie go nie obsługuje.
Czym jest plik 7z
Format 7z powstał jako część projektu 7-Zip i wykorzystuje zaawansowane algorytmy kompresji. Główną zaletą jest stopień kompresji nawet o 30-70% lepszy od standardowego ZIP. Dlatego często spotyka się go przy pobieraniu dużych plików – gier, oprogramowania czy archiwów dokumentów.
Rozszerzenie .7z oznacza, że mamy do czynienia z archiwum skompresowanym właśnie tym algorytmem. W przeciwieństwie do RAR, format 7z jest całkowicie otwarty i darmowy.
7-Zip – podstawowe narzędzie
Najoczywistszym wyborem jest oryginalny 7-Zip, dostępny za darmo na stronie 7-zip.org. Program waży zaledwie kilka megabajtów i radzi sobie nie tylko z plikami 7z, ale też z większością popularnych formatów archiwów.
Po instalacji wystarczy kliknąć prawym przyciskiem na plik 7z i wybrać opcję „7-Zip” → „Extract here” lub „Extract to [nazwa folderu]”. Druga opcja jest z reguły bezpieczniejsza, bo tworzy osobny folder na wypakowane pliki.
Interfejs graficzny vs linia poleceń
7-Zip oferuje też graficzny menedżer plików, który uruchamia się przez menu Start. Przydaje się, gdy chcemy podejrzeć zawartość archiwum przed rozpakowaniem lub gdy plik jest zabezpieczony hasłem.
Dla zaawansowanych użytkowników dostępna jest wersja konsolowa. Komenda 7z x nazwa_pliku.7z rozpakuje archiwum w bieżącym katalogu.
Alternatywne programy
Nie każdy chce instalować kolejne oprogramowanie tylko po to, żeby otworzyć jeden plik. Na szczęście istnieje kilka alternatyw.
WinRAR
Popularny WinRAR od wersji 3.71 obsługuje pliki 7z. Jeśli już go masz zainstalowany, prawdopodobnie wystarczy dwuklik na pliku 7z. WinRAR ma jednak jedną wadę – nie wykorzystuje wszystkich możliwości formatu 7z i czasem ma problemy z nowszymi wersjami archiwów.
PeaZip
Darmowa alternatywa z przyjaznym interfejsem. PeaZip obsługuje ponad 200 formatów archiwów i ma kilka ciekawych funkcji, jak podgląd zawartości czy sprawdzanie integralności plików. Program jest nieco większy od 7-Zip, ale oferuje więcej opcji konfiguracji.
Bandizip
Koreański program, który zyskał popularność dzięki szybkości działania. Wersja darmowa wystarcza do podstawowych zadań, choć nowsze wersje zawierają reklamy. Bandizip dobrze radzi sobie z dużymi archiwami i ma przydatną funkcję podglądu obrazów.
Format 7z może osiągnąć stopień kompresji nawet 16000:1 dla niektórych typów plików, choć w praktyce 3-5:1 to bardziej realistyczne wartości.
Rozpakowywanie online
Gdy nie można zainstalować żadnego programu, pozostają narzędzia online. Archive Extractor, B1 Online Archiver czy ezyZip pozwalają rozpakować pliki 7z bezpośrednio w przeglądarce.
Wystarczy przesłać plik na stronę i poczekać na rozpakowanie. Główne ograniczenia to maksymalny rozmiar pliku (zwykle 200-500 MB) i kwestie bezpieczeństwa – nie warto w ten sposób rozpakowywać poufnych dokumentów.
Narzędzia online sprawdzają się przy okazjonalnym użyciu, ale przy większych plikach mogą być frustrująco wolne.
Problemy z hasłem
Pliki 7z można zabezpieczyć hasłem, co czasem prowadzi do problemów. Jeśli podczas rozpakowywania pojawia się komunikat o haśle, sprawdź:
- Opis na stronie, z której pobrałeś plik
- Plik README lub INFO w tym samym folderze
- Nazwę strony jako potencjalne hasło
- Standardowe hasła typu „password” lub „123”
Niektóre strony podają hasło w komentarzach lub wymagają wykonania jakiejś akcji (like, udostępnienie) żeby je ujawnić.
Nigdy nie używaj programów obiecujących „złamanie” hasła do archiwów 7z. W większości przypadków to malware lub oszustwo.
Uszkodzone pliki 7z
Czasem plik 7z nie chce się otworzyć z powodu uszkodzenia. Najczęstsze przyczyny to niepełne pobranie, błędy na dysku lub problemy z transferem.
7-Zip ma wbudowaną funkcję testowania archiwów. Kliknij prawym na plik 7z i wybierz „7-Zip” → „Test archive”. Program sprawdzi integralność i poinformuje o ewentualnych błędach.
Jeśli plik jest uszkodzony, można spróbować:
- Pobrać go ponownie z oryginalnego źródła
- Użyć opcji „Extract with full paths” – czasem udaje się odzyskać część plików
- Sprawdzić, czy na dysku jest wystarczająco miejsca
Tworzenie własnych archiwów 7z
Nie ma co się oszukiwać – format 7z przydaje się nie tylko do otwierania, ale też do tworzenia archiwów. Szczególnie gdy zależy nam na maksymalnej kompresji.
W 7-Zip wystarczy zaznaczyć pliki, kliknąć prawym przyciskiem i wybrać „7-Zip” → „Add to archive”. W oknie ustawień można wybrać poziom kompresji od „Store” (bez kompresji) do „Ultra” (maksymalna kompresja, ale wolniejsza).
Dla większości zastosowań poziom „Normal” oferuje dobry kompromis między rozmiarem a czasem pakowania. Poziom „Ultra” warto stosować tylko przy archiwizacji danych, które pakuje się raz na długo.
Format 7z sprawdza się szczególnie dobrze przy kompresji dokumentów tekstowych, gdzie można osiągnąć redukcję rozmiaru o 80-90%. Przy plikach multimedialnych (MP3, JPEG, MP4) efekt będzie znacznie skromniejszy, bo są już skompresowane.