Trójkąt niezbyt foremny: uczelnia - pracodawca - absolwent MBA w Rosji

Absolwent studiów MBA: osoba bez doświadczenia, "napchana" teoretycznymi schematami, których nie rozumie i nie potrafi zastosować.

Taki wizerunek, ukształtowany przez środowisko HR i media, był punktem wyjścia w dyskusji na temat edukacji w zakresie zarządzania biznesem. Zorganizowała ją Rosyjska Liga MBA wraz z ąĺąźĹąë" - Moskiewską Międzynarodową Wyższą Szkołą Biznesu oraz Wyższą Szkołą Biznesu Międzynarodowego ANCh przy Rządzie Federacji Rosyjskiej i firmą Begin Group. Uczestnicy dyskusji w niektórych kwestiach byli zaskakująco zgodni.

Pracownicy działów human resources nie wierzą w to, że rosyjscy absolwenci MBA mogą rozwiązać problemy firmy. Ale to właśnie obie grupy (a nie środowisko uczelni) mają realne wyobrażenie o zawodowych kwalifikacjach specjalisty poszukiwanego na rynku pracy. Jedna ze szkół biznesu (ąĺąźĹąë"), mając świadomość, jak trudno jest ukształtować lidera, wprowadziła nową technologię nauczania. Przez całe dwa lata nauki studenci są "zanurzeni" w sytuację pracy w zespole - i to zarówno w roli szefa, jak i podwładnego. Pojawia się konflikt interesów, trzeba go rozwiązać. Student ujawnia swoje kompetencje, uświadamia sobie, czego mu brakuje w obu rolach. Przydatne są opinie w aspekcie funkcjonalnym i psychologicznym.

Pracodawcy - punkt widzenia firm

Przedstawiciel jednej z firm opowiedział o własnych doświadczeniach. Otóż firma wymaga od zarządzających pięciu kompetencji, które określa jako ideę bycia liderem, motywowanie, delegowanie, rozwój podwładnych i wpływ. W firmie sprawdzają się osoby z rozwiniętymi kompetencjami w zakresie relacji interpersonalnych. Tymczasem absolwent MBA z reguły nie potrafi znaleźć wspólnego języka ani z szefostwem, ani z szeregowymi pracownikami. Przy czym rozczarowanie absolwentami zachodnich szkół MBA było znacznie większe. W przekonaniu innej firmy o sukcesie decyduje umiejętność radzenia sobie w biznesie, a oprócz tego kreatywność i kwalifikacje zawodowe; wykształcenie jest na ostatnim miejscu. Nie zabrakło także opinii tego typu: kariera zawodowa trwa krótko i ma niewiele szczebli, może więc korzystniej byłoby, gdyby pracownikom uświadamiano, że ich zadaniem nie jest wspinanie się w górę, lecz bycie dobrym specjalistą na zajmowanym szczeblu.

Na kompetencje składają się wiedza, doświadczenie i cechy osobowości, przy czym te ostatnie wydają się najważniejsze. I jeśli szkoły biznesu nie uczynią ich priorytetem, to będziemy mówić, że są liderzy i... osoby sprawujące funkcję menedżerów. Deficytowi kadry zarządzającej towarzyszy nadmiar osób, które uważają się za szefów, ale nie odpowiadają wymogom rynku pracy - pod względem kwalifikacji i cech indywidualnych. Lecz tych ostatnich nie ukształtuje się w ciągu dwóch lat studiów MBA, ten proces trwa całe życie. Być może powinny być ostrzejsze kryteria naboru na studia MBA: 3-5 lat pracy na stanowisku kierowniczym co najmniej średniego szczebla i co najmniej w połowie ukształtowana określona cecha osobowości.

Pracownicy z dyplomem MBA

Edukacja na poziomie MBA powinna skupić się na ukształtowaniu umiejętności kontroli rozwoju pracowników i stworzenia efektywnie pracującego zespołu. Najważniejsza jest zdolność komunikowania się z innymi, przecież współczesny biznes rozwija się dzięki osobowości konkretnych ludzi. Tymczasem istotnym problemem jest fakt, że czując się specjalistami, dążąc do realizacji powierzonych zadań i zmiany procesów, które w firmie nie są optymalne, absolwenci MBA często wchodzą w konflikt z właścicielem - niegotowym do wprowadzenia zmian. Zmniejszył się (z 50% w roku 2004 do 39% w roku 2005) odsetek absolwentów MBA, którzy planują zmianę miejsca pracy. Co czwarty absolwent MBA zamierza zmienić profil działalności.

MBA w Rosji: co, jak i dla kogo

Oprócz typowych programów MBA (General Management) w Rosji popularność zyskują programy specjalistyczne: branżowe (np. bankowość, nieruchomości, hotelarstwo, turystyka) oraz tzw. функционаљные (funkcjonalne), narzędziowe (np. finanse, logistyka, marketing) i profilowane - m.in. w zakresie finansów, IT, HR i marketingu. Te ostatnie są specyfiką szkół biznesu w Rosji, natomiast programy Executive MBA (EMBA) niewiele różnią się od standardowych MBA.

Podstawę programu realizowanego przez szkołę rosyjską wspólnie z uczelnią zagraniczną stanowi jej kurs, adaptowany (także w zakresie studiów przypadków) do rzeczywistości rosyjskiej gospodarki. Niektóre szkoły realizują rodzimy program, a zagranicznym partnerom wysyłają do oceny prace swoich studentów, łącznie z finalną pracą dyplomową. Absolwenci mogą otrzymać dwa dyplomy, jednak panuje opinia, że wśród zagranicznych partnerów rosyjskich uczelni właściwie nie ma najlepszych na świecie szkół biznesu. W wyborze szkoły biznesu z państwową akredytacją (a łącznie jest ich ok. 30) raczej nie pomagają rankingi, ponieważ istnieją od niedawna i różnią się metodologią, a statystycznych danych o absolwentach jest jeszcze zdecydowanie zbyt mało. Jednak już można zauważyć, że w czołówkach zestawień plasują się zazwyczaj: Wyższa Szkoła Biznesu Międzynarodowego ANCh przy Rządzie Federacji Rosyjskiej, Wyższa Szkoła Zarządzania Korporacyjnego ANCh przy Rządzie Federacji Rosyjskiej oraz Moskiewska Międzynarodowa Wyższa Szkoła Biznesu "МИРБИС". W rankingach międzynarodowych (QS TopMBA) jako pierwsza spośród uczelni rosyjskich znalazła się - w 2004 r., na 36. miejscu w grupie uczelni europejskich - Wyższa Szkoła Biznesu MGU (MGU - Moskiewski Uniwersytet Państwowy).

Ze względu na możliwość bieżącego stosowania w pracy wiedzy i umiejętności nabywanych w trakcie studiów, studenci preferują naukę w trybie wieczorowym lub tzw. modułowym (kilkudniowe zjazdy, dogodne zwłaszcza dla osób spoza miasta - siedziby uczelni).

Typowe programy MBA obejmują ok. 1000 godzin nauki w ciągu 2 lat, dostępna jest też nowość: tak zwane miniMBA - 192 godziny zajęć. Jeśli zajęcia nie odbywają się w języku angielskim, to i tak wymagana jest znajomość biznesowego języka angielskiego (terminologia). Czesne wynosi średnio od 11 do 13 tys. USD. Oprócz specjalnych ofert kredytów bankowych studenci mogą skorzystać z kredytów udzielanych przez banki współpracujące z konkretnymi uczelniami. Kandydaci na studia MBA czasami korzystają z pomocy firm konsultingowych w zakresie wyboru szkoły, przygotowania do testów językowych (GMAT, TOEFL), napisania eseju.

MBA przyciąga na różne sposoby

Wśród głównych powodów podjęcia studiów MBA wymieniane są najczęściej: systematyzacja i pogłębienie wiedzy, większe zarobki, kontakty w środowisku ludzi biznesu, kariera, zmiana branży. Ostateczny wybór szkoły i trybu nauki zależy od ścieżki kariery, jaką planuje dana osoba (np. warto uwzględnić fakt, że firmy zachodnie niezbyt cenią rosyjskie wykształcenie w zakresie biznesu).

Trudno ocenić, w jakim stopniu absolwentowi pomoże w karierze sam dyplom MBA; takie studia wybierają przecież nietypowi kandydaci: doświadczeni, aktywni, dążący do określonego celu. Na razie nie udaje się porównywać efektów uzyskania dyplomu MBA na Zachodzie i w Rosji, gdzie pracodawcy bardziej cenią doświadczenie i nie jest dla nich kwestią oczywistą lepsze wynagradzanie absolwenta kursu MBA. Jednak niektórzy absolwenci znanych szkół biznesu oceniają, że ich wynagrodzenie wzrosło o 15-60%. W lepszych szkołach są też większe szanse na ciekawe kontakty. Istnieje opinia, że główna różnica pomiędzy rosyjskimi szkolami MBA oraz szkołami zachodnimi polega na tym, że studenci rosyjscy mają własne firmy.

Inwestują w dyplom MBA, ponieważ chcą rozwijać swój biznes, zarządzać nim bez popełniania "głupich" błędów, uzyskać szansę wejścia na światowy rynek. Zanim zainteresowani edukacją w zakresie MBA zaczną analizować rynek, powinni zacząć od siebie: określić własne cele (krótko- i długoterminowe), ocenić ich realność, skonsultować się z ekspertami. Dopiero wtedy można szukać programu MBA, który odpowiada potrzebom danej osoby.

Opinie HR o MBA

+ oczekiwania kandydatów do pracy - absolwentów MBA są zawyżone w odniesieniu do zarobków i kariery: 3/4 odpowiedzi

+ pozytywny stosunek do kształcenia pracowników na poziomie MBA - 62 proc. odpowiedzi

+ na kształcenie pracowników 46 proc. firm przeznacza 20-40 proc. budżetu działu HR

+ wg 84 proc. respondentów dyplom MBA jest mniej ważny niż doświadczenie i osobowość kandydata do pracy (źródło: Begin Group, badanie zrealizowane jesienią 2005 r. w ramach projektu "MBA i HR: aspekty Взаимодействия", w środowisku HR ze 135 firm w Rosji)

Opr. na podst.:http://www.4p.ru [za:]http://www.zhuk.net ; Тому ли бизнес-школ&##1091;?

Rosja - studia MBA

Oferują je uczelnie tak znane - nie tylko w Rosji - jak np.: MGU (Moskiewski Uniwersytet Państwowy), MGTU im. Baumana (politechnika), MGiMO (Moskiewski Państwowy Instytut Stosunków Międzynarodowych). Najwięcej szkół biznesu jest w Moskwie, są to m.in.: Amerykański Instytut Biznesu i Gospodarki (АИБЭК), Centrum Międzynarodowych Programów i Projektów (МГАПИ), Instytut Międzynarodowego Biznesu, Moskiewska Międzynarodowa Wyższa Szkoła Biznesu "МИРБИС", Państwowy Uniwersytet Zarządzania (GUU), Sztokholmska Szkoła Gospodarki w Rosji (St. Petersburg i Moskwa), Wyższa Szkoła Biznesu Między-narodowego ANCh przy Rządzie Federacji Rosyjskiej; Wyższa Szkoła Zarządzania Korporacyjnego ANCh przy Rządzie Federacji Rosyjskiej, Wyższa Komercyjna Szkoła Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego i Handlu Federacji Rosyjskiej.

Opr. na podst.:http://www.4p.ru , Где учат маркетолога? oraz www poszczególnych uczelni.

Studia MBA w szkole biznesu w Rosji

przykładowa oferta Moskiewska Międzynarodowa Wyższa Szkoła Biznesu "МИРБИС" jest jedną z najstarszych szkół biznesu (działa od 17 lat), ma akredytacje rosyjskie i międzynarodowe (Association of MBA - AMBA; EFMD; London Metropolitan University). Jej atuty to m.in.: kadra (400 naukowców i praktyków z wielkich firm), kontakty międzynarodowe (32 instytucje naukowe w 22 krajach świata), bogaty system staży zagranicznych. Uczelnia deklaruje, że na tle konkurencji wyróżnia się rozszerzeniem obszarów zarządzania i specyfiką kompetencji absolwentów. Program MBA - marketing oprócz typowych zagadnień uwzględnia m.in. CGM, ISO, CRM. Oprócz odbycia stażu i praktyk studenta obowiązuje obrona pracy dyplomowej i zdanie egzaminu państwowego. W trybie studiów wieczorowych zajęcia odbywają się 3-4 razy tygodniowo (po 3 godziny zegarowe). Opłata wynosi 11 tys. USD (przy kursie 1 USD = 30 rubli) za program MBA, a z dopłatą 2180 GBP za program MBA z podwójnym dyplomem (London Metropolitan University). Najtańszy jest system modułowy w trybie dziennym (7 900 USD). Kwalifikacja kandydatów (wymagane wykształcenie wyższe i co najmniej dwa lata doświadczenia zawodowego) odbywa się na podstawie wyników testu z języka angielskiego oraz eseju z zakresu profesjonalnych aspektów zarządzania i gospodarki.

Opr. na podst. materiałów "Мирбис".

Opracowanie na podstawie:http://www.4p.ru [za:] - Денис Медведев, Злиена Биренберг, Кому он нужен МВ&##1040;,http://www.zhuk.net